Evde Orkide Bakımı Nasıl Olmalıdır?

Evde orkide bakımı çiçek severlerin en çok araştırdıkları konulardan biridir. Aslında yetiştirmesi son derece kolay bir çiçek olmasına rağmen bakımı çok zor bir çiçek gibi algılanmaktadır. Oysa orkide bakımının püf noktaları bilindiği takdirde bakımı gerçekten çok kolay bir çiçektir. Bu yazımızda evde orkide bakımı hakkında bilmeniz gereken tüm püf noktalarını bulacaksınız.

Evde Orkide Bakımı Hakkında En Önemli Püf Noktası: Şeffaf Orkide Saksısı ve Ağaç Kabuğu Toprak

Diğer bitkilerden farklı olarak orkideler şeffaf saksı içindedir ve toprakları da ağaç kabuğudur. Bunun nedeni orkide köklerinin fotosentez yapması yani yaprak gibi çalışıyor olması ve sonuç olarak ışık görmeye ihtiyaç duymasıdır. Doğal ortamlarda orkidelerin kökleri toprak görmez bu nedenle evde yetiştirdiğiniz orkidelerin saksılarında da toprak yerine ağaç kabuğu bulunmalıdır.

Ayrıca orkide saksılarının diğer saksılardan bir diğer farkı da şeffaf saksısının altındaki delikler diğer saksılara göre daha geniştir. Bunun nedeni de hava almasını sağlamak içindir.

Evde Orkide Bakımı İçin Temel Bilgiler

Orkide kökleri

Orkideler toprakta yetişen bir bitki değildir. Doğal yaşam ortamında ağaca köklerinden tutunarak yaşar. havada asılı durarak havanın oksijenini alır. Diğer bitkilerin kökleri toprağın altında iken orkide kökleri toprağın dışında ve hava alarak yaşarlar. Bu nedenle saksıdaki orkideniz toprak yerine, ağaç kabukları içinde bulunur.

Işık ve hava

Evde orkide bakımında dikkat etmeniz gereken diğer bir püf noktası ise çiçeğinizi direkt güneş almayan, ancak bol aydınlık ve havadar bir ortamda bulundurmanızdır. Bir tül perdenin arkasından süzülüp gelen ışık orkideler için idealdir. Çiçeğiniz arada kapı veya pencere açtığınızda rüzgarı hafif hafif hissetmelidir. Orkideler 20 – 25 derece ortamlarda gayet sağlıklı bir şekilde yetişebilecek tropik bitkilerdir.

Çiçek ve dallar

Orkideler erken ilkbahar dönemi ve yazın sonunda olmak üzere genellikle yılda 2 kez çiçeklenir ve takriben yılın 6 ayını çiçekli geçirir. Çiçek döneminin sonunda çiçekleri kurur. Aynı şekilde saplarının kuruması da doğal bir durumdur. Bu durumda yapmanız gereken, dalı kuruduğu yerden kesmektir. Kuruyan dallarını kestiğiniz orkideniz, 3 – 4 ay gibi bir süre sağlıklı bakım koşullarını devam ettirdiğiniz takdirde tekrar taze saplarını ve çiçeklerini vermeye başlayacaktır.

Orkide sulama

Yukarıda da belirttiğimiz gibi orkideler hava köklerine sahiptir ve bu tür çiçeklerin su içinde tutulması bitkinin sağlıklı yetişmesine engel olacak ve hastalanıp ölmesine neden olacak asla yapılmaması gereken bir yanlıştır.

Orkideler büyüdükçe köklerini dışarıya doğru verir. Sağlıklı orkide kökü normal yaprak renginde yeşildir. Kökler suyun altında çok fazla bekletilirse çürümeye başlar. Orkidelere suyun çok verilmesi nasıl doğru değilse az verilmesi de aynı şekilde doğru değildir. Az su verilen kökler açık yeşil bir renk alacaktır.

Saksının dışına çıkan orkide kökleri ve yaprakları fıs fıs yardımı ile sulanmalıdır. Saksısına da akıp gidecek şekilde su verilmesi gerekir. Orkidelerin dışarıya çıkan kökleri ve yapraklarını en geç 2 günde bir klorsuz içme suyu ile ve fısfıslayarak sulamalısınız. Hatta mümkünse biriktirdiğiniz yağmur suları ile orkidenizi sulamayı tercih etmelisiniz. Yağmur suyu ile sulanan orkideler daha hızlı ve sağlıklı yetişecektir.

Yaz aylarında ya da çiçeğin bulunduğu ortam sıcak ise hemen hemen her gün sulama yapabilirsiniz. Kış aylarında ve rutubetli, güneşsiz ortamlarda ise fazla su çürümeye neden olabilir. Orkidenizin suya ihtiyacı olup olmadığından emin olmak için orkide saksısında yer alan ağaç kabuklarını kontrol edin. Eğer ağaç kabukları kurumaya yüz tutmuş ise su verin.

Orkidelerin sulanması ile ilgili dikkat etmeniz gereken bir püf noktası da sulama suyu sıcaklığının doğru ısıda olmasıdır. Orkidenizin sulama suyu ne çok soğuk ne de çok sıcak olmamalıdır. Orkideler için uygun su ısısı oda sıcaklığıdır.

Son olarak orkidelerin çok kuru ortamlarda ihtiyaç duydukları nemi sağlamak için uygulayabileceğiniz bir yöntemden bahsedelim. Bunun için bir kabın içine su doldurun ve tam ortasına taşlar yerleştirerek, suyun ortasında bir adacık oluşturun. Orkide saksısını taşlarla oluşturduğunuz bu adacığın üstüne, suya değmeyecek şekilde yerleştirin. Bu yöntem sayesinde yaprakların altından buharlaşan su sayesinde orkideniz aşırı kuru havadan etkilenmeyecektir.

Budama

Orkideler 2 türlü sap verir. Biri çiçek sapı, diğeri ise kendi yavrusunun ürettiği bir saptır. Sap nereden kurumuş ise o kuruma noktasının yarım cm altından kesilmelidir. Kuruma devam ettiği takdirde tekrar kesebilirsiniz.

Çoğaltma

Orkideler tohumlarından çoğaltılabilir ancak bu yöntemin uygulanması ev koşullarında mümkün değildir. Çoğaltma işlemin orkidenin kendi dalından verdiği yavrusu ile yapabilirsiniz. Keiki denilen bu yavrular 10 – 12 cm uzunluğa ulaştıktan sonra ana gövdeden kesilip ayrı bir saksıya dikilerek çoğaltma işlemi gerçekleştirilir.

Özel besinler

Orkidelerinizi ayda bir kez özel orkide besinleri ile beslemeniz gerekir. Orkidelerinizin uzun süre çiçekli kalması ve sağlıklı olması için bu besin desteğine ihtiyacı vardır.

Evde Orkide Bakımı ile İlgili En Büyük Yanlışlar

Peki orkide bakımında yapılan en büyük hata nedir? Bu şeffaf saksının ikinci bir seramik ya da ışık geçirmeyen herhangi bir saksı içine konulması ve köklerinin ışık almasının engellenmesidir. Ayrıca ikinci bir saksının içine konulduğunda, orkidenizi her suladığınızda ikinci saksıda biriken su orkide köklerinin hava almasına engel olacaktır. Bunun sonucunda orkidelerde kök çürümesi ve kök çürümesine bağlı kök hastalıkları yüzünden orkidenizin ölmesine neden oluyor. Bu nedenle ikinci bir saksı içine koymak yerine, şeffaf orkide saksınızdaki çiçeğinizin altına bir saksı tabağı koyun ve her sulamadan en fazla 5 dakika sonra saksı tabağında biriken suyu dökün.

Orkide bakımında diğer bir yanlış ise hediye olarak hazırlanan orkidelerin süs ve ambalajlarının uzun süre açılmamasıdır. Işık ve hava almaya ihtiyaç duyan orkide çiçeğinin üzerinde veya saksısındaki süs ve ambalajlardan en kısa zamanda çıkarılması önemlidir.

Ayrıca orkide saksının içine konulan yosunlar, taşlar veya boncuklar da çiçeğe zarar verecektir.

Evde Orkide Bakımı Yapanların En Kritik Sorusu: Uzun Süre Açmayan Orkideler Nasıl Açtırılır?

Orkide bakımı konusunda uzmanlara iletilen şikayetlerin başında “orkidem uzun süredir çiçek açmıyor” şikayeti yer alır. Çoğu orkide sever uygun bakım koşulları yaratılmış olsa da, hava, ışık, sulama, besin konularında son derece hassas olunsa da çiçek vermeyen orkideler konusunda muzdariptir. Peki bu durumda ne yapmak gerekir?

Öncelikle ilk kural yukarıda bahsettiğimiz evde orkide bakımı koşullarının yerine getirilmesidir. Yukarıda bahsettiğimiz orkidenin sulanması, ışık ve hava koşulları, saksı ve toprak özellikleri ile ilgili tüm püf noktaları ve bakım kurallarına uyulmalıdır.

Normal koşullarda tüm bu sağlıklı orkide bakım koşulları yerine getirildiğinde orkidenizin çiçek açması beklenir. Orkideler havanın neminden besinlerini alırlar ve neredeyse bir yılın 6 ayı boyunca çiçek açarlar. Ancak bazı durumlar vardır ki tüm bu koşulları özenle sağlamış olmanıza rağmen orkideniz inat eder ve çiçek açmaz. Bu durumda çiçeği kısa süreli bir şekilde stres altına sokmayı deneyebilirsiniz.

Çiçekler de diğer canlılar gibi dış faktörlerden etkilenerek stres altına girerler. Aşırı sıcak veya soğuk hava koşulları, aşırı fazla veya az ışık, fazla veya az su verilmesi gibi orkidenin beklemediği etkenler orkideleri stres altına sokar.

İşte inatla çiçek açmayan orkideye çok aşırı olmasa da bir uyarı niteliğinde bu stres ortamını yaratırsanız çiçek vermeye başlayacaktır. Ekolojik Yaşam uzmanı ve Ziraat Mühendisi Erkan Şamcı bu durumda orkidenizi tam 3 gün karanlık ve hiç ışık almayan bir gardrop ya da kiler dolabına kapatmanızı öneriyor. Erkan Şamcı orkidenin bu önlem karşılığında alışık olduğu düzeni arayacağını, güneş doğmasını beklerken karanlığın devam etmesi ve biyolojik saatin şaşması sonucunda neslini devam ettiremeyeceği stresi yaşayacağını belirtiyor.

Tam 3 gün sonra karanlık dolaptan orkideyi alıp balkonunuzun bol ışıklı ve havadar bir köşesine koyduğunuzda, 3 gün güneş ışığından mahrum kalmış çiçeğinizin, 4. gün çiçek açması için ihtiyacı olan tüm koşullar sağlanır sağlanmaz, bu koşullardan faydalanmaya başlayacağını ve çiçek açmaya başladığını göreceksiniz.

Unutmayın bu yöntem uzun süre yani en az 7 – 8 ay ya da 1 sene çiçek açmayan orkideler için uygulanabilir. Ancak normal bir şekilde orkideniz çiçeğini döktü ve aradan henüz sadece 1 hafta ya da 10 gün gibi bir süre geçti ise yeniden çiçek açması için kesinlikle bu yöntem uygulanmamalıdır.

Orkide Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Orkide satın alırken dikkat edilmesi gereken en önemli püf noktalarından biri satın alacağınız orkidenin çiçeği açmış bir orkide olmamasına özen göstermektir. Satın alacağınız orkidenin çiçekleri açmış ise o çiçekler kuruyacak ve düşecektir. Ancak tomurcukları olan orkide uzun süre çiçek açacaktır. Bir orkidenin ortalama 3-4 ay çiçek açması beklenir. Ardından bu çiçekleri dökecektir. Dolayısıyla çiçekli aldığınız orkide belki de bu sürenin sonunda olacağı için çiçeklerini dökecektir.